آشنایی با طراحی فضای سبز

اهمیت وجود فضای سبز

آیا تا به حال متوجه شده اید که بسته به محیط خود چقدر احساس متفاوتی دارید؟ یک فضای تمیز و منظم ممکن است به شما احساس بهره‌وری و کنار هم بودن بیشتری بدهد، در حالی که یک محیط بهم ریخته و کثیف می ‌تواند باعث ایجاد احساس پراکندگی و اضطراب در شما شود. مطالعات نشان داده‌اند که وجود فضای سبز در خانه‌تان می ‌تواند به میزان زیادی بر رفاه شما تاثیر بگذارد.  فضای سبز موجود در محل زندگی می تواند به طور مستقیم بر خلق و خو و اضطراب تأثیر بگذارد.

از دیرباز، برنامه‌ریزان شهری برای طراحی شهرها و منازل مسکونی از طبیعت الهام گرفته‌اند. اما با این حال، تحقیقات نشان داده است که در دنیایی که به طور فزاینده شهری شده است، دسترسی ما به طبیعت در حال کاهش می باشد. در این شرایط، درک چگونگی سبز کردن فضاهای شهری به روشی صحیح، می تواند رفاه انسان را تقویت کند. از این رو، طراحی فضای سبز بسیار حائز اهمیت می باشد. سازمان بهداشت جهانی، دسترسی جهانی به فضای سبز را توصیه کرده و اعلام می کند که باید فضای سبزی به مساحت حداقل 0.5 هکتار در فاصله خطی حداکثر 300 متر از هر خانه وجود داشته باشد.

سلامتی جسمی و روحی در گرو فضای سبز ایده آل

فضای سبز با شمار زیادی از مزایای سلامتی از جمله کاهش مرگ و میر زودرس ، امید به زندگی بیشتر، مشکلات روانی کمتر، بیماری های قلبی عروقی کمتر، عملکرد شناختی بهتر در کودکان و سالمندان و همچنین نوزادان سالم تر همراه است. همچنین به کاهش آلودگی هوا، گرما و صدا کمک می کند و فرصت هایی را برای ورزش بدنی و تعامل اجتماعی افراد فراهم می کند.

کودکان، گروه خاصی بوده که به نظر می رسد می توانند از فضای سبز، بهره ی بیشتری ببرند. برای مثال، یک مطالعه نشان داد که کودکانی که به مدرسه‌ای با فضای سبز بیشتر می ‌رفتند، عملکرد شناختی بسیار بهتری نسبت به کودکانی که به مدرسه‌ای با فضای سبز کمتر می ‌رفتند، داشتند. از طرفی، مطالعه دیگری نشان داد که قرار گرفتن در معرض فضای سبز در اوایل کودکی، منجر به مشکلات روانی کمتری در زندگی بزرگسالی می‌شود.

طراحی فضای سبز با کاهش اثرات جزیره گرمایی شهری به کاهش آب و هوا کمک می کند. شهرها تنها درصد کمی از کاربری زمین ما را تشکیل می دهند و انتشار CO2  در آنها زیاد است. فضای سبز می تواند اکوسیستم ها را بهبود بخشد و تنوع زیستی در شهرها را ، به ویژه از طریق زیرساخت های سبز به خوبی طراحی شده در سراسر شهر، افزایش دهد.

اغلب اوقات فضاهای سبز به اندازه کافی به محل زندگی مردم نزدیک نیستند، بنابراین مردم از مزایای سلامتی برخوردار نیستند. توزیع نابرابر و تأثیر سلامت فضای سبز، منحصر به شهرها نیست، بلکه بین مناطق مختلف شهرها نیز وجود دارد که بخش قابل توجهی از شهروندان را بسته به اینکه در کدام شهر یا محله زندگی می کنند، در مضیقه قرار می دهد. به ویژه، محله های فقیرتر فضای سبز کمتری داشته و عملا از مزایای آن بهره نمی برند.

طراحی فضای سبز

ایجاد فضای سبز برای مقامات دولتی کار ساده ای نیست! از طراحی فضای سبز گرفته تا تعمیر و نگهداری، هیچ چیز را نباید به شانس واگذار کرد. طراحی یا بازسازی فضای سبزی که برای عموم آزاد است، را باید با پاسخ دادن به سوالات زیر شروع کنید. فضا برای چیست؟ برای چه گروهی طراحی می شود؟ چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

ایجاد فضای سبز بیشتر در مناطق شهری، نه تنها می تواند زیبایی طبیعی را به شهرها بیافزاید، بلکه می تواند سلامت و رفاه ساکنان آن را نیز بهبود بخشد. علاوه بر این، افزایش تنوع زیستی در مناطق شهری می تواند مه دود و آلودگی هوا را کاهش داده، آب باران را حفظ کند و CO2 را به دام بیندازد.

کاربر پسند بودن یک استدلال عالی برای تشویق مردم محلی به استفاده از فضاهای سبز است: مفهومی پیچیده که در هنگام ایجاد پارک ها و باغ های عمومی، به تامل عمیق نیاز دارد. در طراحی فضای سبز باید 4 عنصر اصلی را در نظر گرفت.

همخوانی عناصر

همخوانی عناصر، به منظور تناسب بین نحوه طراحی فضای سبز و استفاده عموم از آن در نظر گرفته می شود. این تمایز بین طراحی فضا و استفاده از فضا مستلزم توجه به نحوه استفاده از محوطه و فراتر رفتن از عملکرد اولیه ی برنامه ریزی شده، است. به عنوان مثال، نیمکتی که برای استراحت طراحی شده است، می تواند به یک رمپ اسکیت بورد تبدیل شود. برای بهبود تطابق فضای سبز عمومی و در نتیجه کاربر پسند بودن آن، تعریف شرایط اساسی استفاده از فضای سبز ضروری است، اما باید در مورد نحوه استفاده واقعی از آن انعطاف پذیر باشید.

تنوع مناسب

طراحی فضای سبز و ایجاد پارک های کاربر پسند، مستلزم مطالعه تنوع کاربری ها است. برای موفقیت آمیز بودن این امر، فضای سبز باید نیازهای فعالیت ‌های سنتی (پیاده‌روی) و همچنین فعالیت‌ های تخصصی‌تر (ورزش های مختلف ، رولر و اسکیت برد و غیره) را برآورده کند. همچنین باید توسط بزرگسالان، کودکان، نوجوانان و افراد مسن، قابل استفاده باشد.

تناسب

این اصل به نحوه تعامل عناصر یک فضای سبز عمومی با محیط خود می پردازد، زیرا می داند که سه تعامل ممکن وجود دارد – مکمل، بی تفاوتی و مخالفت. بنابراین یکی از چالش ‌های برنامه ‌ریزی برای طراحی فضای سبز، طراحی مناظری خواهد بود که همه کاربران را راضی کند و آنها را به استفاده از آن تشویق کند. مثلاً نیمکتی که در یک منطقه پر تردد قرار دارد، برای استراحت خوب نخواهد بود!

پیوستگی

عناصر مختلف فضای سبز باید منسجم باشند تا فراتر از علایق تک تک کاربران، احساس کاربرپسندی ایجاد کنند. از نقطه نظر فضایی، این ویژگی به معنای ایجاد پیوندهایی بین مناطق مختلف در یک فضای سبز است.

فضای سبز حساسیت زا

فضای سبز علیرغم تمام مزایایی که دارد، اگر به درستی طراحی نشود، مردم را از خود دور می کند. فضای سبز حساسیت زا یکی از معضلاتی بوده که باید با آگاهی از طراحی آن جلوگیری نمود. اولین نکته در طراحی فضای سبز این است که وجود گیاهان حساسیت زا که گرده های آنها توسط باد پراکنده می شوند (و ریه ها را به شدت تحریک می کنند) کاهش یابد . بنابراین از تراکم زیاد درختان چنار، سرو، بید، و درختان زیتون خودداری کنید. تنوع فضاهای سبز نیز مزایای زیادی برای تنوع زیستی دارد. راه آسان دیگر، قرار دادن آلرژن‌های احتمالی در مکان ‌هایی بدون باد یا جایی است که کاربران از آنجا استفاده نمی کنند.

در طراحی فضای سبز، استفاده از گیاهان حشره دوست (گرده افشانی شده با حشرات) مانند درختان میوه، مریم گلی، نعناع، ​​ و اسطوخودوس در اولویت است.استفاده از گیاهان و سبزیجات معطر نیز موثر است. اما باید به خاطر داشت که برخی از گیاهان آلرژی زا نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی ایفا می کنند. پس بهتر است در طراحی فضای سبز آنها را به طور کامل کنار نگذاشته و در مناطقی با تراکم جمعیت کم، به کار روند.

تخصیص کاربری

فضاهای سبز با طراحی بد می توانند همپوشانی ناخواسته ای از کاربری ها ایجاد کنند که در دراز مدت می تواند باعث فرار عموم شود. برای جلوگیری از تجاوز اسکیت بازان به مسیرهای در نظر گرفته شده برای سالمندان و بالعکس، مشخص کردن فضاهای اختصاص داده شده به هر نوع کاربر ضروری است. به عنوان مثال، با تهیه تجهیزات مناسب برای هر تمرین (ورزشی یا غیر ورزشی) که هر فضای سبز برای آن طراحی شده است، از جدا ماندن آنها اطمینان حاصل شود.

کنترل آسیب های احتمالی به فضای سبز

برای جلوگیری از آسیب سریع به فضاهای سبز از طریق استفاده بیش از حد، مقامات دولتی باید چندین پارک را در منطقه شهری خود و توزیع کاربری مناسب، ایجاد کنند. در طول عمر یک فضای سبز، ارزیابی کاربری واقعی و تعمیر و نگهداری منظم ضروری است. . بعلاوه، ارائه تجهیزات خاص در پارک های جداگانه، تا آنجا که ممکن است، با ظرفیت پذیرش آنها مطابقت دارد. نگهداری منظم منظره توسط نگهبانان، از خرابکاری و احساس ناامنی جلوگیری می کند. برای همراهی با این رویکرد، روشنایی عمومی مناسب، گشت زنی منظم و پذیرش فضای سبز توسط ساکنان، ضروری است.

در طراحی فضای سبز باید تهدیدات سلامتی نیز در نظر گرفته شود. سقوط، آلرژی، گونه های سمی و حشرات ناقل بیماری، همگی خطراتی برای کاربران فضای سبز هستند و این مسئولیت مقامات مسئول است که آنها را در هنگام برنامه ریزی برای ایجاد فضای سبز، حذف کنند.

طراحان فضای سبز، قبل از هر چیز باید مطمئن شوند که دسترسی به حوضچه ها ایمن است . همچنین باید مناطقی را برای افراد سالخورده و ناتوان به منظور عبور آسان طراحی کنند؛ به عنوان مثال با انتخاب مصالح و سنگفرش مناسب، می توان این هدف را محقق کرد. انتخاب گونه های گیاهی و درختی نیز در ایجاد فضاهای سبز ضد حساسیت و عاری از سم، حائز اهمیت است. از آنجایی که پیشگیری بهتر از درمان است، نباید نقش اطلاعات عمومی را در طراحی فضای سبز دست کم گرفت. بنابراین، توجه به سلایق عموم مردم در طراحی فضای سبز تاثیرگذار است.

در نهایت، نگهداری منظم منظره برای تمیز نگه داشتن فضای سبز ضروری بوده و از هزینه های بعدی برای تعمیر و بازسازی فضا جلوگیری می کند.

مطالب بیشتر: