همه چیز درباره حق مسکن

حق مسکن موضوعی مهم و قابل بحث در رابطه با حقوق و مزایای کارگران و در کل نیروی کار انسانی است. اقشاری که تحت عنوان کارگر دولت مشغول خدمت رسانی به جامعه هستند اعتباراتی برای تامین معیشت از دولت دریافت می کنند. علاوه بر موارد یاد شده و با توجه به وضعیت سخت معیشتی کارگران حقوقی مازاد  برای آنان در نظر گرفته شده است. این حقوق در جهت تامین مسکن کارگران به آنان پرداخت می شود.

چه کسانی شامل مزایای حق مسکن می شوند؟

بر اساس مصوبه شورای عالی کار حق مسکن برای تمامی کارگران و کارمندان بخش های خصوصی و دولتی در نظر گرفته شده است.

بر چه اساس حقوق و مزایای مسکن تعیین و پرداخت می شود؟

حق مسکن کارگران به این شکل تعیین می شود که در آخرین ماه سال تغییر و تحولات اقتصادی سال گذشته مورد بررسی قرار می گیرند. سپس طبق میزان تغییرات،  امتیاز کارگران و تغییرات دستمزد آنان تعیین می شود. لازم به ذکر است معمولا هر ساله با توجه به تورم و افزایش قیمت کالا ها چند درصد بر میزان این حق افزوده می شود.

حق مسکن چیست؟

حق مسکن مزایایی است که به عنوان کمک هزینه و در جهت رفاه معیشت به کارگران پرداخت می شود. اعتبار تعیین شده ای که به کارگران پرداخت می شود در جهت  رفع موانع مالی آنان برای اجاره و یا خرید مسکن است. بنابراین قانون کارفرمایان  را ملزم به در نظر گرفتن این حق در متن قراردادها برای کارگران می کند.

حق مسکن برای چه کسانی در نظر گرفته می شود؟

حق مسکن برای تمامی کارگران و کارمندانی که مشغول به کار و خدمت رسانی به جامعه هستند در نظر گرفته شده است. همچنین این امتیاز و اعتبار  شامل تمامی افراد اعم از زن، مرد، مجرد یا متاهل می شود. تنها شرط دریافت این اعتبار کار کردن زیر نظر کارفرما است. کارفرما دولت باشد یا اشخاص و ادارات خصوصی در تعلق گرفتن این حق به کارگران تفاوتی ایجاد نمی کند.

نکته: افرادی که اموری را در ازای دریافت دستمزد در اختیار داشته باشد و تحت نظر کارفرما آن را انجام دهد کارگر هستند. بنابراین  بر اساس قانون کار اعتبارات مسکن به این افراد تعلق می گیرد.

میزان اعتبار این حق از سوی چه نهاد و یا سازمانی تعیین می شود؟

اعتبار و امتیاز حق مسکن از سوی وزارت کار تعیین می شود و آن را در قالب مصوبه ای به شورای کار تسلیم می کند. شورای کار نیز بر اساس آن میزان این اعتبار را افزایش می دهد.

میزان تعیین شده حق مسکن از سوی وزارت کار

طی سال های اخیر میزان حق مسکن کارگران بارها افزایش یافته است. مثلا در  اخرین ماه از سال ۱۴۰۰ وزارت کار شورایی تشکیل داد و در آن امتیازهای کارگران را افزایش داد. همچنین حق مربوطه را نیز بر اساس نوسانات اجتماعی و  اقتصادی تا حدودی افزایش داد. در این سال اعتبارات مسکن کارگران ۱۵ درصد افزایش پیدا کرد. طی سال گذشته به دلیل شیوع اپیدمی و تعطیلی بسیاری از مشاغل  خصوصی و دولتی درصد تعیین شده اندکی بیشتر از سال های پیش بود.

این تصمیم توسط نمایندگان کارگری و شورای کار و در پی تورم اقتصادی بالا اتخاذ شد. این در حالی بود که در سال جاری درصد تعیین شده برای حق مسکن کارگران به ۱۷ درصد رسیده است. ۱۷ درصد اعتبار برابر با شش میلیون و پانصد هزار ریال یا ( ۶۵۰۰۰۰۰) می باشد.

علاوه بر کارگران چه اقشاری حق مسکن دریافت می کنند؟

حق مسکن علاوه بر کارگران شامل قشر کارمند نیز می شود. کارمندان دولت جزء اقشار متوسط جامعه به حساب می آیند و میزان حقوق آنان تقریبا مساوی حقوق کارگران است. از این رو جهت حمایت مالی از این گروه زحمت کش آنان نیز مشمول اعتبارات مسکن شده اند.

فلسفه پرداخت حق مسکن به کارگران چیست؟

فلسفه پرداخت حق مسکن به کارگرانی که مشمول قانون کار میباشند ساپورت آنان از لحاظ هزینه مسکن است. با این حال مبلغی که به آنان به عنوان اعتبار مسکن پرداخت می شود بسیار کمتر از مبلغی است که کارگران برای  تامین مسکن  خود می پردازند.

میزان اعتبار پرداختی به کارمندان دولت چگونه تعیین می شود؟

حق مسکن کارمندان بر اساس نرخ تورم و میزان توانایی خرید مردم تعیین و به تصویب شورای عالی کار می رسد.
نکته: میزان اعتبار مسکن برای ۱۲ ماه سال یکسان است. در واقع فرقی نمی کند ماه ۲۹، ۳۰ و یا ۳۱ روزه باشد. حال اگر فرد یک کارگر نیمه وقت  باشد. اعتبارات و مبلغی که به او تعلق خواهد گرفت بر اساس ساعت هایی است که  کار کرده است. همچنین سایر مزایا نیز به همین صورت و بر اساس ساعات کاری او در نظر گرفته می شود.

آیا کارفرما موظف به پرداخت اعتبار مسکن است؟

در خصوص ملزم بودن کارفرما به پرداخت حق مسکن باید گفت که این حق از مزایای ضمن کار به شمار می آید. بنابراین کارفرما موظف است تمامی این حقوق را پرداخت نماید. البته نباید فراموش کرد که این مبلغ جدای از مبلغ حقوق فرد و سایر مزایا است. در صورتی که کارفرما از انجام این وظیفه سرباز زند کارگر می تواند از او به مراجع حل اختلاف شکایت کند. در صورتی که کارفرما هیچ گونه اعتبار مسکنی برای کارگر در نظر نگرفته باشد علاوه بر پرداخت کلیه حقوق کارگر به پرداخت جریمه نقدی نیز مکلف می شود.

در صورت عدم وارد کردن اعتبار مسکن در لیست بیمه ها از سوی کارفرما جریمه ای برای او لحاظ خواهد شد؟

در صورت عدم وارد کردن حق مسکن کارگران در لیست بیمه جریمه ای برای کارفرما در نظر گرفته نمی شود. این امر به آن دلیل است که اعتبار مسکن مشمول بیمه نمی باشد و نباید آن را در لیست بیمه لحاظ کرد. همچنین اعتبار مسکن جزء مزایا به حساب می آید و بر سایر موارد از جمله سنوات، عیدی و اضافه کاری کارگران تاثیری نخواهد داشت.

اصل ۳۱ قانون اساسی درباره حق مسکن

علاوه بر کارگران و کارمندان دولت تمامی اقشار متوسط و ضعیف جامعه باید از حق مسکن برخوردار باشند. بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی تمامی افراد و خانواده های ایرانی حق برخورداری از یک مسکن مناسب را دارند. این حق باید از طرف دولت به تمامی افراد داده شود و دولت موظف به تامین محلی برای زندگی تمامی شهروندان است.

از جمله دلایل اهمیت اختصاص اعتبار مسکن به شهروندان

همانگونه که پیشتر نیز ذکر شد حق مسکن، حق تمامی قشر های جامعه بخصوص قشر ضعیف است. در تمام دنیا دولت ها بنا به دلایلی موظف به تامین مسکن شهروندان خود هستند. مسکن به عنوان  سرپناه یکی از مولفه های مهم برای داشتن یک زندگی نرمال است. بنابراین داشتن محلی برای گذراندن زندگی حق مسلم تک تک افراد جامعه است.

مسئله حق مسکن از آن جایی اهمیت پیدا می کند که این امر امروزه به دغدغه اصلی بسیاری از مردم بخصوص جوانان تبدیل شده است.  نیروی کار انسانی تا زمانی که دغدغه ی کمترین حق خود یعنی مسکن را داشته باشد نمی تواند بازده مناسب و مطلوبی داشته باشد.

عملکرد دولت درباره تامین مسکن برای شهروندان

درباره حق مسکن و اختصاص اعتبارات برای کمک به افراد در خصوص داشتن محلی مناسب برای زندگی دولت عملکرد مناسب و جالبی نداشته است. کار در این زمینه برنامه ای جامع و حساب شده ای را می طلبد که متاسفانه دولت در طرح آن عاجز مانده است. لازم است دولت  مقررات موثری را وضع نموده و دستگاه های ذیربط را ملزم به انجام آن ها نماید.‌ لازم به ذکر است که افراد در جوامعی مانند جامعه ما خود به تنهایی قادر به تامین مسکن خود نیستند. بنابراین این دولت است که باید با استفاده از برنامه و اقدامات موثر وارد صحنه شود و در این خصوص  عمل نماید.

حق مسکن از لحاظ حقوق بشر

در باره حق مسکن از نظر حقوق بشر باید گفت : این حق یک حق مسلم اجتماعی و رفاهی برای کلیه افراد جامعه است. این حق نیز مانند سایر حقوق  اهمیت بسیار بالایی دارد. در واقع  افراد و  شهروندانی که  در جامعه زندگی می کنند باید از سوی دولت ها مورد حمایت قرار بگیرند. بخصوص اگر این افراد کارگرانی باشند که در چرخاندن چرخ های اقتصاد کشور سهیم بوده اند.

قدم اول برای احقاق حق درباره مسکن به افراد چیست؟

به طور کلی قدم اول برای احقاق حق مسکن به افراد جامعه، شناخت ماهیت این حق است. افراد بخصوص کارگران باید  به ماهیت این حق پی ببرند و آن را به عنوان حق مسلم خود بشناسند. همچنین دولت ها باید این حق  را نادیده نگیرند و برای الحاق آن به شهروندان تلاش کنند. تنها در این صورت است که کلیه شهروندان از این حق برخوردار خواهند شد.

نگاه دولت به اعتبار مسکن چگونه است؟

نگاه و برداشت دولت از حق مسکن دادن مبلغی به کارگران و کارمندان دولت برای اجاره سرپناهی برای سکونت خود و خانواده هایشان است. به عبارتی رویکرد دولت رویکردی جامع و کامل برای خانه دار شدن این افراد نبوده است. لازم به توضیح است با شرایط اقتصادی موجود این مبلغ جوابگوی نیاز کارگران و کارمندان دولت نمی باشد.

سخن آخر

علاوه بر دستمزد، دادن مزایا به عنوان اعتبارات کمک معیشتی به کارگران و کارمندان بر عهده کارفرما است. اعتبار مسکن یکی از این مزایا می باشد که به کارگران مشمول قانون کار تعلق می گیرد. کارگران باید توجه داشته باشند در زمان عقد قرارداد کاری خود با کارفرما اعتبارات مسکن برای آنان در نظر گرفته شود.

مطالب بیشتر: