از تاسیسات ساختمان، انواع و چگونگی انجام آن چه می دانید

هنگامی که مبحث تعمیر و بازسازی و یا حتی ساخت یک خانه مطرح باشد بدون شک یکی از اساسی ترین مراحل، اجرای تاسیسات ساختمان است. به علت اهمیت این مسئله، موضوع اصلی این مقاله را به این مطلب اختصاص داده ایم. اگر شما هم تمایل دارید تا اطلاعات جامع و کاملی در این خصوص کسب کنید تنها کافیست با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید.

منظور از تاسیسات ساختمان به کارگیری بهینه تمام تجهیزات مهندسی و تاسیساتی می باشد. حال ممکن است این پروسه شامل تعبیه تجهیزات سرمایشی، گرمایشی، لوله کشی های آب و گاز و یا حتی فاضلاب کشی باشد. در هر حال انجام درست تک تک مراحل حائز اهمیت است.
برای آنکه این پروسه ها به خوبی و بدون کوچکترین مشکلی انجام گیرند لازم است تا فرد اجرا کننده علاوه بر تحصیلات آکادمیک در این زمینه، تجربه کافی نیز داشته باشد. اما نکته کلیدی که در این حین مطرح می ‌شود این است که ضمن اجرای صحیح تاسیسات؛ کلیه بخش ها بایستی با سازه هماهنگ و متناسب باشند.
به طور مثال مهندس پروژه در حین اجرای عملیات تاسیساتی باید شرایط آب و هوای منطقه را در نظر بگیرد. چرا که این موضوع بر روی چگونگی ساخت و یا حتی مصالح استفاده شده تاثیر گذار است.

به طور کلی تاسیسات یک سازه در دو گروه اصلی طبقه بندی می گردد. این دو گروه شامل “تاسیسات برقی (الکتریکی)” و “تاسیسات مکانیکی” می شود. در ادامه بیشتر با جزئیات این دو آشنا خواهیم شد.

علت ضرورت اجرای مهندسی تاسیسات ساختمان چیست

به علت کلیدی بودن این مراحل انتظار می رود که اجرای صحیح آن در بسیاری از ابعاد مربوط به یک فضا تاثیرگذار باشد. برای بیان شفاف ‌تر این موضوع باید اینطور گفت که وقتی شما تاسیسات ساختمان را به شکل استاندارد و ایمن پیاده سازی کنید بر روی روتین زندگی ساکنین آن مکان تاثیر مثبت خواهید گذاشت. ضمن آنکه این موضوع به خودی خود می تواند بر روی افزایش عمر بهینه سازه نیز موثر باشد.
در طرف مقابل نیز عدم اجرای استاندارد مراحل و رعایت نکردن موارد ایمنی ممکن است تبعاتی چون خسارت های جانی و مالی را به دنبال داشته باشد.

خوشبختانه با پیشرفت علم و ظهور متدهای مدرن‌ شاهد به کارگیری روش های نوین و کارآمدتری در زمینه تاسیسات هستیم. یکی از این موارد هوشمند سازی سیستم های حرارتی، برودتی، تهویه، روشنایی و … است.
با بکارگیری این متدها میزان اتلاف انرژی به حداقل رسیده است. همچنین به علت افزایش طرفداران تجهیزات هوشمند این طور می توان نتیجه گرفت که آنها به خوبی جای خود را در دل مصرف‌کنندگان باز کرده اند.
به یاد داشته باشید که وقتی این پروسه به شکل باکیفیت و با متریال مرغوب اجرا گردد سازه تا مدت ها نیازی به بازسازی یا حتی نوسازی ندارد. لذا اجرای درست آن حتی با صرف هزینه بیشتر انتخاب عاقلانه تری محسوب می شود چرا که از هزینه های آتی پیشگیری خواهید کرد.

ملزومات حین اجرای تاسیسات ساختمان

شاید این سوال در ذهن شما مطرح شده باشد که مهندسان و معماران برای ترسیم و اجرای تاسیسات چه فاکتور هایی را لحاظ قرار می دهند؟

• ارزیابی موقعیت سازه
• توجه به شرایط جوی محل اجرای پروژه
• دقت به فیزیک و چگونگی ساخت

تاسیسات یک سازه در دو گروه پروژه های “مکانیکی” و “الکتریکی” طبقه بندی می گردد. اما اجازه دهید هر کدام را به طور جداگانه توضیح دهیم تا بدانیم هر یک شامل چه مواردی می شوند.

۱. تاسیسات مکانیکی

بدون اغراق این بخش از تاسیسات تاثیرگذارترین مرحله خواهد بود چرا که بر روی زندگی افراد حاضر و ساکنین تاثیر مستقیمی می گذارد. اما این تاسیسات خود به دو گروه “پروسه های مکانیکی صنعتی” و “پروسه های مکانیکی ساختمانی” تقسیم می شوند.
موارد مکانیکی صنعتی شامل مکانیسم های چون آبرسانی و جابجایی آب و فاضلاب می شود. به طور کلی تمرکز این تاسیسات بر روی سیستم برودتی و حرارتی، تامین آب مورد نیاز برای طبقات بالاتر، ایجاد تهویه و هوای مطبوع و موارد این چنینی است.

و اما تاسیسات مکانیکی ساختمان می تواند در برگیرنده موارد زیر باشد:

• تجهیزات حرارتی و برودتی
• تجهیزات بهداشتی و انتقال فاضلاب
• تجهیزات گازرسانی
• تجهیزات تهویه هوا
• تجهیزات الکتریکی و ایمنی (اطفاء حریق)
• دیزاین و اجرای مواردی چون آسانسور و یا پله برقی (بسته به فضای کاربری)

۲.  تاسیسات و تجهیزات گازرسانی

برای اجرای این قسمت که در حیطه تاسیسات مکانیکی قرار دارد نیاز است تا مهندسین تمامی قوانین تعیین شده از سوی شرکت گاز و نظام مهندسی را اجرا کنند. کلیه لوله کشی ها و انشعابات در نظر گرفته شده باید مورد تایید این دو ارگان باشند. تجهیزات درگیر شامل رگولاتور، شیلنگ و شیر گاز، کنتور، علمک و شیر ترموستات هستند.

۳. تجهیزات حرارتی

این قسمت نیز برای تامین آسایش ساکنین بخش کلیدی به شمار می رود. هدف از به کارگیری تجهیزات گرمایشی تامین دمای مطلوب برای زندگی یا فعالیت افراد است. برای اجرای این بخش لازم است مهندسین مواردی چون شرایط جوی، تعداد طبقات، فضای کاربری و نوع سازه را در نظر بگیرند.
به طور کلی برای اجرای تجهیزات گرمایشی می توان از انواع روش های جابجایی گرما ( تابش، تبخیر، همرفت و رسانایی) کمک گرفت.

۴. تجهیزات تهویه هوا

از دیگر مواردی که در تاسیسات ساختمان در بخش تجهیزات مکانیکی مطرح می شود این مورد است. هنگامی که مهندسین در مورد تجهیزات گرمایشی تصمیم گرفتند می توانند به سراغ تجهیزات مرتبط با تهویه و هوای مطبوع بروند. ابزارهای استفاده شده در تاسیسات گرمایشی و تهویه هوا جزء فاکتورهای موثر در مدیریت فشار هوا و تامین هوای تازه برای ساکنین محسوب می شوند.
چنانچه سیستم گرمایشی به خوبی اجرا شده باشد اما فشار هوای ایجاد شده مدیریت نشود افراد نمی توانند هوای تازه استشمام کنند و پس از مدت کوتاهی هوای محیط برای حضور افراد نامناسب و غیر مطبوع خواهد شد.
تعداد و نوع پنجره های بکار رفته در ساختمان به منظور تامین اکسیژن تازه و خروج co2 بسیار مهم است.

مبحث تهویه هوا به چند طریق “طبیعی”، “مکانیکی” و “ترکیبی” اجرا می گردد. انتخاب این روش ها با توجه به نوع سازه متفاوت خواهد بود. به طور مثال ساختمانی که فاقد پنجره باشد لازم است تا از طریق روش مکانیکی( تعبیه فن) هوای مورد نیاز تامین شود. در مواردی هم که تعداد پنجره ها کم است میتوان به شکل ترکیبی (روش طبیعی+ مکانیکی) هوای مطبوع را برای افراد حاضر تامین نمود.

۵. تجهیزات بهداشتی

از دیگر بخش های کلیدی در تاسیسات مکانیکی این قسمت است. به منظور تامین آب مورد نیاز و همچنین انتقال آب مصرفی، مهندسین باید از لوله کشی و سیستم آب و فاضلاب استفاده کنند. زمانی که تجهیزات به کار رفته از متریال مقاوم و با دوامی باشند از بازسازی ‌های زودهنگام پیشگیری خواهد شد. اغلب در این تاسیسات از متریالی چون فولاد، آهن، سیمان آزبست و مس کمک گرفته می شود.

تجهیزات الکتریکی

این بخش شامل انواع تجهیزات روشنایی، اعلام و اطفاء حریق، آنتن مرکزی و … می شود. در حین اجرای این بخش پایبندی به اصول و موازین ایمنی امری مهم و کلیدی است.
هنگامی که اجرای این قسمت از تاسیسات ساختمان را به افراد متبحر و باتجربه بسپارید آنها به خوبی می‌ دانند که انشعابات مورد نیاز برای تامین برق کل ساختمان را به چه شکلی اجرا و پیاده کنند تا ضمن سهولت فعالیت ساکنین؛ ایمنی افراد نیز به مخاطره کشیده نشود.
اگر سیم کشی به شکل ضعیف انجام شود پس از استفاده از چند تجهیز برقی ساختمان با افت فشار و قطعی فیوز مواجه خواهد شد. حتی ممکن است تبعات دیگری مثل سوختگی وسایل برقی را نیز به دنبال داشته باشد. از این رو فرد اجرا کننده باید ضمن استفاده از تجهیزات مرغوب، نهایت تلاش خود را برای یک اجرای بی نقص انجام دهد.

به منظور ایجاد ایمنی بیشتر فیوز یا برق شکن در تابلو توزیع برق جای داده می شود. نقش این قطعه این است که در صورت افزایش بیش از استاندارد جریان، برق را قطع کند.
مهندس برق بایستی به مکان تعبیه تجهیزات روشنایی، فضاهای مناسب برای کلید و پریز های برق و سایر نکات تسلط داشته باشد.

اما به طور کلی تاسیسات برقی شامل موارد زیر می شوند:

• منبع تغذیه و چگونگی توزیع آن
• تجهیزات کنترلی و مخابراتی
• تجهیزات تامین کننده امنیت
• تجهیزات شناسایی و زنگ هشدار
• تجهیزات روشنایی درونی و بیرونی ساختمان

نکات کلیدی حین اجرای تاسیسات الکتریکی

• استفاده از لامپ و تجهیزات روشنایی متناسب و هماهنگ با فضاهای مختلف ساختمان
• دقت به چگونگی مدیریت روشنایی (روش های قدیمی و یا مدرن و هوشمند)
• محاسبه حجم برق مصرفی ساختمان در شرایط روتین و اضطراری.
• تعبیه زیر ساخت های لازم برای اجرای تجهیزات صوتی و تصویری، آنتن مرکزی و …
• تعبیه تجهیزات مربوط به امنیت ساکنین مثل دزدگیر، دوربین مدار بسته، برق گیر و اتصال به زمین

کلام پایانی و نتیجه گیری

دقت داشته باشید که تاسیسات ساختمان جزء کلیدی ترین پروسه های نوسازی و بازسازی ساختمان ها به شمار می رود. لذا در حین انتخاب یک گروه یا مجموعه برای اجرای این عملیات دقت کنید. همیشه این نکته را به ذهن بسپارید که کیفیت بر قیمت ارجحیت دارد. گاهی با انجام یک سری پروسه های به ظاهر کم هزینه، مجبور به انجام دوباره کاری می شویم و این موضوع از لحاظ اقتصادی و زمانی اصلا به صرفه نیست.

مطالب بیشتر: